کد مطلب:62524 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:143
لك أن تشیر علی وأری، فان عصیتك فأطعنی؛[1] تو حق داری نظر مشورتی خود را به من بگویی، و من روی آن می اندیشم؛پس اگر بر خلاف نظر تو تصمیم گرفتم باید از من اطاعت كنی. ابن عباس به عنوان یك مشاور خوب، نظر مشورتی خود را در مسأله ای به امام علی (ع ) ارائه داد، ولی امام (ع ) با نظر او موافقت نكرد و فرمود كه تو حق داری نظر مشورتی خود را ارائه دهی؛اما تصمیم گیری نهایی بر عهده من است؛و آن گاه كه تصمیم نهایی من با نظر تو موافق نبود، تو وظیفه داری كه آن را بپذیری و اطاعت كنی. از این سخن حضرت می توان نوع دیگری از تصمیم گیری را استنباط كرد، و آن این كه مدیر سازمان در مسائل پیش آمده با دیگران مشورت، و از آنان نظر خواهی كند؛ اما پس از جمع آوری آرا، تصمیم گیری نهایی با خودش باشد. این شیوه تصمیم گیری كه می توان آن را تصمیم گیری مشورتی نامید، مزایا و نقاط قوت تصمیم گیری فردی و گروهی را دارد، و از مشكل كم تری برخوردار است. این سخن امام (ع )، از منبع وحی و كلام خداوند متعال الهام گرفته است آنگاه كه خطاب به پیامبر گرامی اسلام (ص ) می فرماید: و شاور هم فی الأمر فاذا عزمت فتوكل علی الله؛[2] و در كارها، با آن ها مشورت كن، پس آن گاه كه تصمیم گرفتی بر خدا توكل نما. خداوند متعال، در این آیه شریفه، ابتدا به پیامبر گرامی اسلام (ص ) دستور می دهد كه در كارها با مردم مشورت، و از آن ها نظر خواهی نماید؛ و بعد می فرماید كه پس از مشورت، و زمانی كه تصمیم گرفتی بر خدا توكل كن. نكته جالب توجه در آیه شریفه این است كه خداوند متعال بعد از این كه به پیامبر (ص ) دستور مشورت كردن می دهد، نمی فرماید پس آن گاه كه تصمیم گرفتید بر خدا توكل نمایید، بلكه می فرماید: آن گاه كه تصمیم گرفتی بر خدا توكل كن؛یعنی مسأله تصمیم گیری را با صیغه مفرد آورده است نه جمع؛و این بیانگر آن است كه اگر چه خداوند متعال پیامبر گرامی اسلام (ص ) را به مشورت با مردم سفارش می كند؛ لیكن حق تصمیم گیری را از ایشان سلب نمی كند؛ و در حقیقت تصمیم نهایی را خود پیامبر (ص ) باید اتخاذ كند؛ و این همان شیوه تصمیم گیری مشورتی است. این شیوه تصمیم گیری، هم از نقاط قوت و مزایای تصمیم گیری گروهی برخوردار است؛و هم از نقاط تصمیم گیری فردی بهره مند می باشد. بنابراین، می تواند به عنوان یك ساز و مناسب و كارآمد برای تصمیم گیری مطرح شود.
پس از بررسی اجمالی دو نوع عمده تصمیم گیری، این سؤ ال پیش می آید كه آیا می توان نوع دیگری از تصمیم گیری ارائه نمود كه از مزایای هر دو نوع تصمیم گیری بهره مند باشد، و معایب و نقاط ضعف آن ها را نداشته باشد؟ جواب این سؤ ال را می توان در یكی از سخنان گهربار امام علی (ع ) به نظاره نشست، كه می فرماید: